Handboek Spoorvervoer moet bijdragen aan modal shift

Onlangs is de derde editie van het handboek Spoorvervoer uitgebracht, waarbij alle facetten van het spoorgoederenvervoer aan bod komen. De nieuwe editie richt zich onder meer op potentiële klanten van spoorgoederenvervoerders en moet zo bijdragen aan de modal shift.  

Na de introductie van het eerste handboek Spoorvervoer in 2015 is het boek als literatuur toegevoegd op diverse Vlaamse onderwijsinstellingen.

“Bij het lesgeven merkte ik dat er niets op de markt is op het gebied van spoorvervoer. Dat was voor ons de aanleiding om dit boek op de mark te brengen”, vertelt Filip Aerts. Aerts doceert aan de Karel de Grote Hogeschool Antwerpen onder andere supply chain management en is een van de schrijvers van het handboek Spoorvervoer dat in 2015 voor het eerst verscheen en dit jaar zijn derde uitgave kende.

In het handboek komen alle facetten van het spoorvervoer aan bod, van de operationele kant van intermodaal vervoer tot de afhandeling van schadegevallen en de geschiedenis van spoorvervoer. “Wat komt er allemaal kijken bij de afhandeling van een spoorongeluk? Dat maken we in het boek duidelijk in theorie en met praktijkcases”, geeft Yvan Smets een voorbeeld.

Praktijk ervaring gekoppeld aan wetenschap

Waar Aerts veel ervaring heeft met de didactische gang van zaken, staat Yvan Smets met beide benen in de praktijk. Hij doorliep een indrukwekkende carrière bij Belgische spoorondernemingen en is nu actief als veiligheidsbeheerder bij Infrabel. “Vanuit deze hoedanigheid is er ook een sterke motivatie om het boek constant op te frissen met nieuwe praktijkvoorbeelden.” De derde schrijver is de gedoctoreerde transporteconoom Jochen Maes.

In de huidige editie van het boek is bijvoorbeeld een ongeval met een chemisch transport opgenomen. Dat ongeluk vond in 2018 plaats, maar de afhandeling is nog steeds niet afgerond, vertelt Smets die hierbij betrokken is. “Dat ging om een gekantelde ketelwagen met een zeer gevaarlijk goed. Nadat het ongeluk gebeurd is, hebben we de gekantelde wagen moeten takelen, leegpompen, reinigen en verschroten. Bij dit proces kwamen veel juridische aspecten kijken waarbij verschillende partijen betrokken zijn.”

Opmars in opleidingsinstituten

Niet alleen is de derde uitgave van het boek opgefrist met nieuwe voorbeelden, tevens zijn nieuwe ontwikkelingen in het spoorvervoer toegevoegd. “Zo is de landbrug tussen Europa en China de afgelopen jaren sterk geëvolueerd en dat is in het boek meengenomen”, vertelt Aerts die aangeeft dat het boek gericht is op de Benelux. Omdat ook de Nederlandse wetgeving en praktijk is meegenomen, is het boek volgens hem ook relevant in Nederland. De uitgever probeert het boek momenteel in Nederland onder de aandacht te brengen.

Sinds de introductie in 2015 is het boek in de Vlaamse opleidingsinstellingen doorgedrongen en gebruikt Aerts het boek zelf bij de opleiding Supply Chain Management, waar dit jaar 80 mensen instroomden in het eerste jaar. Yvan Smets combineert zijn baan bij Infrabel met lesgeven op de Odisee hogeschool in Brussel waar dit jaar 60 studenten logistiek instroomden.

Handboek ook voor spoorexperts interessant

Behalve in bacheloropleidingen wordt het handboek ook gebruik bij avondopleidingen of opfrissingscursussen intermodaal vervoer. Daarbij kunnen ook spoorprofessionals tot de doelgroep behoren. “Ik heb in het verleden bijvoorbeeld een opleiding gegeven aan specialisten van Lineas. Deze opleiding was erop gericht om hen bewust te maken van een implicaties van schadegevallen”, vertelt Aerts.

Smets geeft op zijn beurt ook regelmatig avondopleidingen bij Portilog waarop ook havenprofessionals afkomen. “Daar zitten ook bedrijven bij die intermodaal vervoer onderzoeken en ook van het spoor gebruik willen maken. Laatst was daar een expeditiekantoor die intermodaal naar Portugal wilde vervoeren. Deze hebben we kunnen helpen met een intermodaal concept van treinvervoer van Antwerpen naar Spanje en een natransport van 200 kilometer per truck.”

Nieuwe spoorklanten bereiken

Het zijn vooral deze bedrijven die de opstellers van het boek en de uitgever (Interersentia, red.) met de derde editie ook willen bereiken. “Spoorvervoer neemt momenteel  6 tot 7 procent van het spoorvervoer in België voor zijn rekening en alhoewel er veel gesproken wordt over modal shift, blijft de status qua grotendeels behouden. Dat komt mede omdat bedrijven te weinig kennen over spoorvervoer en dat willen wij met dit boek veranderen”, vertelt Smets.

De derde editie van het spoorhandboek is groter, rijker geïllustreerd en visueel aantrekkelijk dan de vorige edities. Daarnaast is ook het digitale luik met vragen, antwoorden en oefeningen stevig uitgebreid. “En dit keer is het voorwoord verzorgd door minister van Mobiliteit Georges Gilkinet”, aldus Aerts. Gilkinet, die het boek ‘uitstekend’ noemt, geeft in zijn voorwoord alvast een voorbeeld van sectoren waar spoorvervoer aandeel kan winnen. Hij ziet kansen in het vervoer van mineralen, chemicaliën en ook landbouw- en visserij producten.

Kijken naar totale supply chain

Aerts voeg eraan toe dat kleine vervoerders in zijn algemeenheid een potentiële groeimarkt zijn. “Het zijn vooral grote bedrijven die nu van het spoor gebruik maken, maar ook voor kleinere bedrijven zijn er opportuniteiten. Er moet daarbij niet alleen naar de transportkost gekeken worden, maar naar de supply chain in bredere zin. Wegvervoer zou bijvoorbeeld goedkoper kunnen zijn, maar in de gehele supply chain kan men met spoorvervoer beter uit zijn.” Dat soort modellen en rekensommen komen in het boek ook uitgebreid naar voren.

Spoorvervoer, 2021 (derde editie)