Puente onthult plan voor uniform vervoersbewijs in 2026

De Spaanse minister van Transport Óscar Puente heeft onthuld dat zijn regering een uniform openbaar vervoerbewijs zal lanceren naar het voorbeeld van het Duitse Deutschlandticket. Het project moet volgend jaar al van start gaan. Er moeten echter nog heel wat hordes genomen worden voordat het billete único van start kan gaan.

Spanje zou in 2026 één openbaar vervoerbewijs kunnen hebben, zo kondigde de Spaanse regering vorige week aan. Dat betekent dat regelmatige reizigers in ruil voor een vast bedrag gebruik kunnen maken van verschillende vervoersmiddelen, van de bus tot de forenzentrein, via de metro of de tram, in het hele land. Helaas zouden hogesnelheidstreinen worden uitgesloten. Maar de deal biedt nog steeds intrigerende mogelijkheden voor Spaanse forenzen – en een aantal grote kopzorgen voor de regering.

Bij de aankondiging van het nieuwe project tijdens een ontbijt georganiseerd door Nueva Economía Fórum, somde Puente een aantal indrukwekkende transportcijfers op voor eind 2024. Blijkbaar heeft zijn ministerie het jaar afgesloten met 10 miljard euro aan uitgevoerde investeringen. Voor de spoorwegen kwam dat neer op 5,629 miljard euro aan investeringen, waarvan 2,33 miljard euro werd toegewezen aan conventionele en forensennetwerken.

Dat is ondanks de beperkingen van Spanje’s uitgebreide algemene staatsbegroting, zei de minister, die gewoonlijk de financieringsflexibiliteit beperkt. Het recordbedrag – een stijging van 23 procent ten opzichte van vorig jaar – markeert de hoogste investering in het land in 13 jaar. Puente benadrukte dat het ministerie “niet zal stoppen als we met verlengde budgetten moeten werken”. Hij voegde eraan toe dat dergelijke investeringen een grote impuls aan de ontwikkeling van de Spaanse spoorwegen hebben gegeven en dat ook zullen doen, waaronder een hogesnelheidslijn van de zuidelijke stad Almería naar de Franse grens “die werkelijkheid wordt” in 2028.

Een voorbeeld nemen aan Duitsland en Oostenrijk

Maar voor velen in de spoorwegindustrie was de echte hoofdbreker zijn belofte om een openbaar vervoerabonnement in te voeren. Puente zei dat het opzetten van een nieuw ecosysteem voor openbaar vervoer met de invoering van één vervoersbewijs een van zijn belangrijkste doelen was voor 2025. Maar er zal veel werk moeten worden verzet als hij dit voor elkaar wil krijgen.

Oostenrijk en Duitsland zijn erin geslaagd om dergelijke landelijke systemen met één ticket in te voeren tegen relatief betaalbare prijzen; het Oostenrijkse Klimaticket kost 1.095 euro per jaar (3 euro per dag), terwijl het Duitse Deutschlandticket 58 euro per maand kost (tot het nieuwe jaar was dat 49 euro). Deze tickets geven onbeperkt toegang tot bijna al het openbaar vervoer in hun respectievelijke landen, inclusief bussen, regionale treinen, trams en metro’s – die van Duitsland sluit langeafstandsdiensten zoals ICE-treinen uit.

Het is dan ook niet verrassend dat beide initiatieven aan populariteit hebben gewonnen; het Deutschlandticket, dat in mei 2023 werd gelanceerd, zag al in de eerste maanden miljoenen inschrijvingen. Er waren echter grote uitdagingen om dergelijke projecten van de grond te krijgen, en die blijven bestaan. Er is het voor de hand liggende domino-effect van inkomstenverlies voor lokale exploitanten, integratieproblemen met particuliere diensten en de noodzaak van aanhoudende overheidssubsidies om de betaalbaarheid te handhaven.

Hoe financier je zo’n ticket?

Hier wordt het interessant voor het Spaanse model. De overheid heeft het algemene openbaar vervoer de afgelopen twee jaar zwaar gesubsidieerd, maar vanaf medio 2025 zullen deze subsidies zich alleen nog richten op terugkerende gebruikers – degenen die vaak gebruik maken van het openbaar vervoer. Een strategische ommezwaai om regelmatig gebruik te stimuleren in plaats van alle passagiers breed te subsidiëren. Dit is waar het uniforme ticket om de hoek komt kijken, maar de vraag is of de Spaanse vervoersbedrijven in staat zullen zijn om hun inkomsten onder het nieuwe programma op peil te houden.