ProRail installeert eerste circulaire spoorstaven in Nederland

Volledig circulaire spoorstaven hebben hun debuut gemaakt op het Nederlandse spoorwegnet. Afgelopen weekend heeft ProRail voor het eerst 30 kilometer spoor vernieuwd met circulaire spoorstaven, op het traject tussen Hoofddorp en Leiden. De sporen zijn gemaakt van gerecycled staal van oude Nederlandse rails.

“Ik denk dat als je in de trein zit, en je rijdt hier overheen, het toch wat fijner is om te weten dat niet alleen de trein duurzaam is, maar ook de manier waarop we het spoor hebben aangelegd.” Aan het woord is Janneke Vogels, directeur duurzaamheid bij ProRail. Zij was afgelopen weekend aanwezig bij de spoorvernieuwing op het Noord-Hollandse traject om getuige te zijn van de installatie van de “groene” rails.

De pilot is een nuttige stap voor ProRail, dat ernaar streeft de CO2-uitstoot in de keten in 2030 meer dan te halveren ten opzichte van 2015. Dit komt omdat rails normaal gesproken worden geproduceerd in hoogovens waar kolen worden gebruikt, wat een grote uitstoot met zich meebrengt.

De circulaire spoorstaven werden geproduceerd door het Franse staalbedrijf Saarstahl en geleverd door voestalpine Track Solutions Nederland. Door gebruik te maken van vlamboogovens en gerecycled schroot, zouden de rails de uitstoot bij de productie van rails met 65 procent verminderen.

Herboren rails

“Deze nieuwe rails zijn afkomstig van de spoorwegen, uit Nederland zelf,” legt Vogels uit. “Ze gingen naar Frankrijk waar ze met behulp van elektrische ovens werden omgewerkt tot nieuwe rails.” Vervolgens worden ze weer als nieuw in het spoor gelegd – en voldoen ze aan alle huidige kwaliteitsnormen.

“Met deze circulaire rails zetten we een grote stap in de richting van een klimaatneutrale spoorinfrastructuur,” aldus Vogels. “Samen met de industrie willen we bouwen aan een toekomstbestendig en duurzaam spoornetwerk.” Ook Wouter Lampe van Voestalpine Track Solutions is enthousiast: “Het is heel gaaf dat we na twee jaar samenwerken in de keten dit nu voor elkaar hebben gekregen en de eerste 30 kilometer rails in het spoor ligt.”

Het is niet de eerste keer dat de spoorsector zich inzet voor een duurzamer gebruik van rails. Hergebruik bestaat al langer, maar daarbij zijn de rails er al een tijdje en hebben ze dus een kortere levensduur. Met deze nieuwe aanpak komt het staal als herboren uit de oven, legt een woordvoerder van ProRail uit. “Met een even lange levensduur als nieuwe rails.”

Vertrouwen op staalindustrie

Door oude rails terug te brengen naar een staalproducent in plaats van ze weg te gooien, ontstaat een nieuwe, circulaire keten. Hiervoor moeten bestaande werkmethoden en logistieke processen worden aangepast. “We werken heel hard om de keten verder in te richten”, zegt Lampe van Voestalpine, het bedrijf dat nu net vooraan in de rij staat, “zodat we over een paar jaar alle rails circulair hebben.”

Ook ProRail zegt het aandeel duurzaam geproduceerd staal in de spoorsector substantieel te willen vergroten. Hoe snel dat kan, hangt echter ook af van de ontwikkelingen in de staalindustrie, erkent de spoorbeheerder. Het is bijvoorbeeld nog maar de vraag hoeveel bruikbaar staalschroot er in de nabije toekomst beschikbaar zal zijn. We zullen ons hier samen met de sectorpartijen sterk voor moeten maken”, schrijft ProRail hierover.

In het najaar start ProRail met het opstellen van richtlijnen voor structurele toepassing van circulaire spoorstaven in aanbestedingen en onderhoudscontracten. De stad Nieuw-Vennep is voorlopig de eerste van een aantal pilots. “We doen het niet alleen op deze 30 kilometer, maar op meerdere trajecten”, zegt Vogels, verwijzend naar Haarlem-Leiden en Haarlem-Amsterdam. “En het is nog maar het begin. Vanaf hier gaan we veel verder, veel sneller.”

Internationale samenwerking

Nederland loopt niet voorop in Europa. Frankrijk is bijvoorbeeld al verder met het gebruik van circulaire rails (SNCF tekende vorig jaar groot contract met Saarstahl voor de komende zes jaar). Maar volgens ProRail volgt Nederland op de voet. Omdat deze aanpassing veranderingen in de logistieke keten vereist, is het volgens de spoormanager belangrijk om internationaal samen op te trekken: “De Nederlandse spoormarkt is een kleine speler vergeleken met andere Europese landen, daarom moeten we als ProRail hier slim in opereren om ook in de toekomst verzekerd te zijn van circulair spoor.”

Lees meer:

• ‘Werken met polymeerdwarsliggers vergt mentaliteitsverandering’
• ÖBB experimenteert met het gebruik van ‘klimaatbeton’