Hogesnelheidslijn Vietnam-China: China wil hem bouwen, maar ook Vietnam’s rijkste man
Vietnam heeft plannen versneld om tegen eind 2026 te beginnen met de aanleg van een grensoverschrijdende hogesnelheidslijn naar China. Terwijl een Chinees staatsbedrijf een sterke kanshebber is om de lijn aan te leggen na onderhandelingen op hoog niveau tussen de twee landen, heeft de rijkste man van Vietnam nu een concurrerend plan voorgesteld, dat vragen oproept over het financieringsplan en de haalbaarheid.
Volgens The Hanoi Times heeft de Vietnamese premier Pham Minh Chinh het ministerie van Bouw gevraagd om alle procedures af te ronden zodat de aanleg van de Noord-Zuid hogesnelheidslijn eind 2026 kan beginnen, een jaar eerder dan eerder gepland.
Het ministerie van Bouw kreeg de opdracht om de aanbestedingsprocedure voor het project tegen april in te dienen zodat de Nationale Vergadering het in mei ter goedkeuring kan beoordelen, citeerde het regeringskantoor de premier. Ondertussen hebben de Vietnamese ministeries van Buitenlandse Zaken en Financiën de opdracht gekregen om met Chinese tegenhangers te onderhandelen over een leningsovereenkomst voor november.
De twee landen verbinden
De 1.541 kilometer lange lijn, die ook wel de Noord-Zuid hogesnelheidslijn wordt genoemd, moet de noordelijke hoofdstad Hanoi verbinden met het zuidelijke economische centrum Ho Chi Minh City en met China. De geplande snelheid is 350 kilometer per uur voor passagierstreinen en de spoorlijn moet ook licht vrachtverkeer kunnen vervoeren. De lijn zal gebruik maken van standaardbreedte (1.435 mm), met 23 passagiersterminals en vijf goederenterminals.
In december 2024 keurde de Nationale Vergadering van Vietnam de aanleg goed van een binnenlandse noord-zuid hogesnelheidslijn. Het gaat om een project ter waarde van 67 miljard US dollar en zowel China als Japan waren in de race om er een grote rol in te spelen, meldde de Eurasian Times.
China’s aandeel
China Civil Engineering Construction Corporation (CCECC), een dochteronderneming van de China Railway Construction Corporation, heeft belangstelling getoond voor de aanleg van hogesnelheidslijnen in Vietnam, meldde VN Express, een Vietnamees nieuwsagentschap dat wordt beheerd door het ministerie van Wetenschap en Technologie.
Op 14 mei had vicepremier Tran Hong Ha een ontmoeting met Chen Sichang, algemeen directeur van CCECC. Dit volgt op een bredere samenwerking: tijdens het bezoek van de Chinese president Xi Jinping aan Hanoi in december werden tientallen bilaterale overeenkomsten ondertekend, onder andere over de ontwikkeling van de spoorwegen. China is de grootste handelspartner van Vietnam en een belangrijke leverancier voor de productiesector.
De twee landen zijn al met elkaar verbonden via een systeem van snelwegen en twee oude spoorlijnen in meterspoor die de Fransen tijdens hun koloniale overheersing hebben aangelegd.
Een multimiljardair stapt in
Ondanks gesprekken op hoog niveau met China is er onlangs een nieuwe speler in beeld gekomen. Pham Nhat Vuong, de rijkste man van Vietnam met een nettowaarde van 4,1 miljard dollar eind 2024, heeft voorgesteld om dezelfde hogesnelheidslijn te bouwen via zijn nieuw opgerichte bedrijf VinSpeed, meldt VN Express.
Het maakt deel uit van Vuong’s VinGroup, naar verluidt ’s lands grootste privébedrijf dat actief is in hoteltoerisme, onroerend goed, effecten en financiële handel. Oorspronkelijk begonnen als het bedrijf Technocom, gespecialiseerd in de productie van instant noedels in Oekraïne, later verkocht aan Nestle, omvatten de activiteiten nu onder andere elektrische auto’s (VinFast), elite privéonderwijs (VinUni), busvervoer (VinBus) en AI-ontwikkeling (VinAI).
Tot nu toe staat VinSpeed niet vermeld op de officiële website van de groep en is er geen eerdere ervaring met de bouw van spoorwegen.
Financieringsmodel onder vuur
Het gebrek aan ervaring met de aanleg van spoorwegen is niet het enige dat de wenkbrauwen doet fronsen bij het voorstel van VinSpeed. 20% van de projectkosten van $61,35 miljard – ongeveer $12,27 miljard – zou door VinSpeed worden betaald, terwijl de overige 80% uit de staatsbegroting zou worden geleend via renteloze leningen, die over 35 jaar moeten worden terugbetaald. In het aanbod zijn de kosten voor landontruiming en herhuisvesting niet inbegrepen.
Dit voorstel heeft geleid tot kritiek van economen. Universitair hoofddocent Dr. Pham The Anh van de National Economics University schreef op zijn persoonlijke Facebook: “Het is gewoon een activiteit om winst te maken uit prijsverschillen (niet per se slecht), maar het draagt weinig bij aan toegevoegde waarde, ontwikkelt geen volledige productie-industrie en veroorzaakt verlies van buitenlandse valuta.”
VinSpeed heeft “toegezegd” om vóór december 2025 te beginnen met de bouw en streeft ernaar om de spoorweg tegen december 2030 te voltooien. Het bedrijf is naar verluidt in gesprek met bedrijven uit China, Duitsland en Japan voor technologieoverdracht en lokale productie van spoorwegonderdelen.
Volgens Radio Free Asia wil VinSpeed ook biedingen binnenhalen voor vastgoedprojecten langs de lijn, evenals belastingvrijstellingen voor geïmporteerde spoorweguitrusting – zelfs als deze goederen in eigen land kunnen worden geproduceerd. Het bedrijf wil ook de rechten om de spoorlijn voor 99 jaar exclusief te exploiteren, met ticketprijzen tussen 60%-75% van gelijkwaardige luchtvaarttarieven. RFA meldde ook dat Vietnamese staatsmedia later artikelen over het spoorwegvoorstel van VinSpeed terugtrokken, maar deze zijn momenteel (weer of nog steeds) online.
De ambities van het bedrijf stoppen ook niet bij de Noord-Zuidlijn. Het bedrijf heeft ook voorgesteld om een hogesnelheidsmetro van $4 miljard te bouwen tussen het centrum van Ho Chi Minh City, het economische centrum van het land, en Can Gio, een kustdistrict, in een publiek-privaat partnerschap. Een idee dat van niemand anders kwam dan van de Vietnamese premier Pham Minh Chinh zelf, onthulde hij tijdens een stadsconferentie van Ho Chi Minh City, meldde Tuoi Tre nieuws . De premier zei dat het “belangrijk is om grote ondernemingen met aanzienlijke middelen te betrekken bij projecten die cruciaal zijn voor de sociale en economische vooruitgang van Vietnam”.
Spoorwegindustrie Vietnam wil achterstand inhalen
De drang van de Vietnamese leiders om het grootste privébedrijf de metrobouw te laten oppakken en misschien ook het idee te onderzoeken om de hogesnelheidslijn te bouwen, past in een breder plaatje. De Vietnamese spoorwegindustrie blijft beperkt. Volgens Dang Sy Manh, voorzitter van de Vietnamese staatsspoorwegen (VNR), voorzien slechts 33 eenheden in het hele land in de behoeften van industriële spoorwegen, voldoen ze alleen aan reparatiebehoeften, hebben ze geen exportproducten en geen elektrische locomotieven.
Het land wil daar echter verandering in brengen. Vietnam Railways kreeg begin april groen licht om een joint venture op te richten met verschillende binnenlandse en buitenlandse partners in de spoorwegindustrie, waarbij het zelf de meerderheidsaandeelhouder is, meldde de Vietnamese Investment Review.
“Dit is een van de eerste stappen op weg naar autonomie, met als doel een grotere rol te spelen in de toeleveringsketen en leverancier te worden van materialen en mechanische reserveonderdelen voor de Noord-Zuid hogesnelheidsspoorlijn en de stedelijke spoorlijnen in Ho Chi Minh City en Hanoi,” zei VNR-voorzitter Dang Sy Manh.
Nu Vietnam zijn ambities op het gebied van hogesnelheidslijnen versnelt, valt nog te bezien of Chinese staatsbedrijven de aanleg op zich zullen nemen. Of, als misschien in een meer verrassende wending van de gebeurtenissen, miljardair Pham Nhat Vuong’s VinSpeed erin slaagt om een geloofwaardig genoeg beeld te schetsen voor ambtenaren om het project in te pikken.
Lees meer:
- ‘India wordt een belangrijke exporteur van rollend materieel’, verklaart zijn spoorwegminister
- Elon Musk wil Amtrak privatiseren en het Amerikaanse spoor meer laten lijken op… China?
