Rusland droomt van onbemande hogesnelheidslijnen terwijl zijn technische banden uit elkaar vallen door isolement
Terwijl Rusland zich opmaakt voor de lancering van de eerste hogesnelheidslijn tussen Moskou en Sint-Petersburg – gepland voor 2028 – promoten transportambtenaren het project als een grote technologische sprong voorwaarts. Achter het opgepoetste verhaal gaat echter een diepere reeks geopolitieke en economische vragen schuil.
De Russische minister van Transport Roman Starovoit zei onlangs dat er “groeiende belangstelling is van bevriende landen” voor de Russische aanpak van de aanleg van hogesnelheidslijnen, met name binnen de Euraziatische landen van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS). Dit omvat landen als Wit-Rusland, Armenië en Azerbeidzjan – Oekraïne is een voormalig lid.
De lijn Moskou-St. Petersburg wordt aangeprezen als een van de belangrijkste infrastructuurprojecten, dat samenvalt met het komende Internationale Economische Forum van Sint-Petersburg (SPIEF).
Het project omvat ambitieuze kenmerken zoals treinintervallen van 15 minuten, een snelheid van 360 km/u en zelfs de mogelijkheid om in de toekomst bestuurderloos te rijden. De treinen, met de naam White Krechet (vernoemd naar een valk), worden in eigen land gebouwd door Ural Locomotives, onderdeel van de Sinara Group.
Ambitieuze plannen in een groeiend isolement
De verklaringen komen op een moment dat de westerse sancties mogelijk verscherpen en Rusland steeds afhankelijker wordt van een kleinere kring van politieke bondgenoten. Sinds de invasie van Oekraïne is Rusland grotendeels afgesneden van westerse technologiepartners en markten – Siemens heeft zich bijvoorbeeld teruggetrokken uit Ruslanden zijn deel van de joint venture Ural Locomotives met de Sinara Group, waarmee het de elektrische treinen van Lastochka produceerde.
Dit roept de vraag op of dit ambitieuze project kan worden gerealiseerd zoals het wordt aangekondigd – vooral met de plannen om de bouw in 2028 te voltooien.
De bewering dat bevriende GOS-landen “zeer geïnteresseerd” zijn in het Russische ontwerp van hogesnelheidstreinen moet ook met de nodige voorzichtigheid worden behandeld. Hoewel Rusland deze belangstelling probeert te kenschetsen als een teken van succes, kan de vermeende belangstelling van de GOS-landen meer duiden op een vorm van politieke afstemming dan op praktische goedkeuring. Veel van deze landen hebben beperkte budgetten, een onderontwikkelde spoorweginfrastructuur of gevestigde partnerschappen met China en Europa op het gebied van transportontwikkeling. Er is weinig bekend over serieuze toezeggingen om de Russische hogesnelheidslijntechnologie over te nemen.
Bovendien moet elke potentiële samenwerking op het gebied van hogesnelheidstreinen kritieke hindernissen overwinnen. Deze omvatten interoperabiliteitsnormen, financiering en technologische hiaten – vooral gezien de beperkte ervaring van Rusland met het gebruik van dergelijke systemen in eigen land.
Technologie onder druk
Rusland heeft nog nooit een hogesnelheidslijn volledig nieuw gebouwd. Hoewel het land aangepaste Siemens Velaro treinen (in eigen land op de markt gebracht als Sapsan) gebruikt op verbeterde sporen tussen Moskou en St. Petersburg, zijn deze niet vergelijkbaar met speciaal gebouwde HSR-corridors zoals die in Frankrijk, China of Japan.
De “Witte Krechet” hogesnelheidsplannen zijn een poging om af te stappen van buitenlandse technologie. Toch brengt de ontwikkeling ervan risico’s met zich mee. Binnenlandse certificering, componentenproductie en systeemintegratie moeten allemaal voldoen aan veeleisende veiligheids- en prestatiestandaarden – zonder het voordeel van buitenlandse partners of toegang tot wereldwijde toeleveringsketens.
Daar komt nog bij dat Starovoit’s suggestie dat bestuurderloze treinen “gefaseerd zullen worden ingevoerd” vragen open laat over hoe een dergelijke automatisering zou worden beheerd, met name in een hogesnelheidsomgeving waar de veiligheidsmarges flinterdun zijn. De Russische Spoorwegen hebben wel ervaring met het testen van Automatische Treinbediening, maar voor hogesnelheidstreinen is dat een ander verhaal.
Binnenlands prestige, niet noodzakelijkerwijs wereldwijd leiderschap
Het hogesnelheidslijnproject is een duidelijk voorbeeld van hoe de Russische regering een verhaal van vooruitgang en modernisering probeert te handhaven ondanks economisch en diplomatiek isolement. Door de HSR-lijn te positioneren als een “mijlpaal” wil het Kremlin een visie van technologische zelfvoorziening en geopolitieke relevantie uitdragen.
Het eerste Russische hogesnelheidslijnproject is ontegenzeggelijk ambitieus. Maar het is nog maar de vraag of het zijn beloften kan waarmaken, vooral onder de huidige economische en politieke beperkingen. De nadruk op binnenlandse productie, geopolitieke afstemming met GOS-landen en speculatieve kenmerken zoals bestuurderloze treinen maken het toch al technisch veeleisende project nog complexer.
De echte test zal niet komen tijdens de conferenties op hoog niveau, maar in de jaren van projectoplevering, veiligheidscertificering en betrouwbaarheid van de dienstverlening die moeten volgen.
Lees meer:
- Rusland zet plannen voor spoorwegnet in bezet Oekraïne door
- Kiev krijgt 50 miljoen euro van EU-bank om Russische metrostellen te vervangen
